نشست سیزدهم از سلسله نشست‌های تخصصی سیاست صنعتی با عنوان تحلیل زنجیره ارزش صنعت مس در ایران
با محوریت چالشها و راهکارهای توسعه زنجیره ارزش صنعت مس و ارائه راهکارهای سیاستی برای برنامه هفتم توسعه روز گذشته با حضور برخی اعضای هیئت مدیره انجمن مس ایران برگزار گردید. آقایان دکتر بهرام شکوری، مهندس وحید اسلامیان، مهندس لطف‌الله سعیدی و دکتر ابوالفضل صالح‌آبادی از حاضرین و سخنرانان این میزگرد بودند.
دکتر شکوری، رئیس انجمن مس ایران در این نشست با اشاره به موضوع تکنولوژی در معادن عنوان کرد: ورود تکنولوژی در حوزه معدن موضوع مهمی است که نباید آن را نادیده گرفت چراکه تکنولوژی علاوه بر اینکه قیمت تمام‌شده محصول را کاهش می‌دهد سبب افزایش توان رقابتی ما در کسب سهم بیشتر در بازارهای جهانی می‌شود. عدم پیشرفت و سرعت مناسب در وارد کردن تکنولوژی های روز در بخشی به شرکتها برمی‌گردد و در بخشی دیگر مسبب آن، حاکمیت است که بستر را اماده نکرده است؛ موضوع مهمی که توامان مسیر ورود فناوری را برای واردات ماشین الات با تکنولوژی بالا کند کرده، تحریم هاست.
رئیس انجمن مس ایران با اشاره به بستر مهم مورد نیاز ورود تکنولوژی در معادن تاکید کرد: زیرساخت اینترنت مساله بسیار مهمی در معدن‌کاری دیجیتال به شمار می‌آید. اگر بخواهیم در این حوزه وارد شویم باید بستر اینترنت قوی داشته باشیم در غیر‌این صورت نمی‌توانیم به معدن‌کاری دیجیتال ورود کنیم ولی متاسفانه بستر مناسبی در این خصوص آماده نیست.
به گفته دکتر بهرام شکوری، تا زمانیکه مناسبات اصلاح نشود دسترسی ما به تکنولوژی کم و در مواردی قطع خواهد بود.
وی عدم ارتباطات مالی بین‌المللی را عامل دیگر تاثیرگذار در این خصوص دانست و گفت: این موضوع سبب می شود ناگزیر به استفاده از ماشین آلات نسل دوم باشیم و دسترسی به نسل چهارم برای کشور نباشد. کشورهای شیلی، آلمان و ژاپن بزرگترین تولیدکنندگان مس در جهان هستند، این موضوع صرفا نه به خاطر ذخایرشان بلکه به دلیل به‌کارگیری فناوری‌های جدید است. در حال حاضر استرالیا اکتشافات در عمق ۱۳۰۰ متر انجام می دهد و ایران همچنان اکتشافات در سطح دارد. این موضوع در استخراج هم عیان است.
رئیس انجمن مس ایران بیان کرد: مبحث ورود تکنولوژی روز در معادن دامنه وسیعی دارد که از برهم‌کنش مسائل و نهادهای مختلف، اعم از آموزش و نیروی انسانی، دولت و زیرساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، ارتباط با جهان و زنجیره تامین جهانی، فناوری و سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود. بنابراین در بحث بهره‌گیری از تکنولوژی روز باید چند موضوع مورد توجه قرار گیرد. یکی از این مباحث آموزش است. ما در کنار ورود فناورهای نو باید در خصوص آموزش نیروی کار به صورت جدی وارد عمل شویم.
دکتر شکوری گفت: ما باید به دنبال ایجاد ارزش افزوده بیشتر، تقویت بخش پایین دستی حوزه مس و حرکت به سوی صنایع های‌تک باشیم، دنیا در حرکت به این سمت است تا ۲۰۵۰ کربن صفر شود و حرکت دنیا به سمت کاهش تولید کربن و کربن‌زدایی، است، این مهم اکنون در مباحث تولید سبز، حذف سوخت‌های فسیلی و استفاده از سوخت‌های پاک در تولید محصولات معدن و صنایع معدنی مطرح است و در آینده اخذ «مالیات کربن» سبب می‌شود تا قیمت تمام شده محصولات بالا رفته و برخی محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها در عرضه محصولات در سطح جهان داشته باشیم.
رییس انجمن مس ایران اضافه‌کرد: با حرکت دنیا به سمت استفاده از فناوری‌ها و نوآوری‌ها از ماشین‌های برقی گرفته تا انرژی‌های پاک، مصرف فلزات غیرآهنی نظیر مس افزایش یابد و در سال‌های آینده تا چهار برابر امروز نیاز به عرضه مس وجود خواهد داشت.
وی اظهار داشت: همین مساله و افزایش تقاضا، سبب افزایش قیمت مس شده و جذابیت را برای صاحبان سرمایه در این حوزه بیشتر خواهد کرد و به همین دلیل باید به سمت تکمیل زنجیره مس در کشور حرکت کنیم.
به گفته دکتر شکوری پیش بینی قیمت ۱۵ هزار دلاری مس با توجه به افزایش مصرف و تقاضا دور از دسترس نیست و با توجه به عدم شناسایی ذخایر جدید و افزایش تقاضای مس در سال‌های آتی مازاد تقاضای این فلز حتمی است و سرمایه‌گذاری در این حوزه در بخش اکتشاف و کسب فناوری‌های جدید معدنی نتایج ارزشمندی را حاصل می‌کند.
وی در آخر گفت: به باور من زنجیره مس در ایران قابلیت ارزآوری ۱۰ میلیارد دلاری برای کشور دارد و ایران میتواند تولید کاتد مس را از شرایط کنونی به یک میلیون تن در سال برساند. همچنین در حال حاضر کمتر از یک درصد ذخایر ایران استخراج می‌شود که این اندازه باید به سه تا پنج درصد افزایش پیدا کند.
در این نشست همچنین مهندس اسلامیان عضو هیئت مدیره انجمن مس‌ایران به این موضوع تاکید کرد که این جلسات و این قبیل هم‌فکری ها صرفا به طرح چالش سپری نشود بلکه برای رفع آن راهکار ارائه گردد.
مهندس اسلامیان افزود: راهکار تعدیل و بهبود شرایط صنعت در گرو وضعیت اقتصاد کشور بوده و حل بحران اقتصادی نیز در دستان مسئولان است و گوش شنوایی برای گلایه‌ها نیست و اگر صنعتگری راهکاری ارائه دهد عملا جزو برنامه‌های دولت قرار نمی‌گیرد.
دکتر صالح ابادی، دبیر انجمن مس ایران در ادامه با تاکید بر اینکه در این نشست گفته‌ها با توجه به نگاه حاکمیتی نیست، بلکه معیار تولید ثروت با در نظر گرفتن محدودیتهای اقلیمی برای تصمیم‌سازی‌هاست، عنوان کرد: این واقعیت که در آینده وجود ظرفیت بالاتر تولید و عرضه بیشتر مس در جهان می تواند مزیت رقابتی کشورهای صاحب این ثروت طبیعی باشند دور از ذهن نیست؛ کشورهای پیشرو در این مورد نیز گوی سبقت را ربوده اند و بصورت استراتژیک سرمایه گذاری های کلانی را در زنجیره ارزش مس از تولیدات معدنی تا صنایع HIGH TECH انجام داده اند.
دبیر انجمن مس ایران افزود: اخبار افزایش تقاضای مس در آینده موجب شد پکن سیاست های سختگیرانه کووید را صفر کرده و برای بهبود اقتصادی این کشور و همچنین تقاضای متوقف شده چین بابت مس , اقدامات را تسریع بخشد. این سبب می شود احتمال افزایش قیمت مس حتی تا دو برابر قیمت فعلی و افزایش ضریب اطمینان سرمایه گذاری ازمنظر اقتصادی همگی بازارمس را به بازاری جذاب برای سرمایه گذاران مبدل سازد.به گفته دکتر صالح‌آبادی کاهش عرضه به دلایلی نظیر کاهش شدید تولید و عرضه مس پرو به واسطه مشکلات سیاسی و اعتراضات داخلی و خروج سرمایه گذاران خارجی، کاهش تولید شیلی، کاهش تولیدات معدنی علی الرغم بازگشایی چند معدن جدید در جهان بواسطه قوانین سختگیرانه تر شده محیط زیستی است.وی اضافه کرد: افزایش تقاضا نیز به دلیل بازگشایی خریدهای چین، رشد در صنعت خودرو و رشد در صنعت انرژی است.
دکتر صالح‌آبادی تاکید کرد: در حال حاضر مدیران شرکت ملی صنایع مس ایران به عنوان بزرگترین شرکت داخلی حوزه مس برنامه ریزی تولید ۱ میلیون تن کاتد مس را در گام نخست در دستور کار دارند که این هدف گذاری برای کشور بسیار اتفاق ارزنده ایست بشرط آنکه در مرور زمان مصون از آفات قرار گیرد و با جدیت به سرانجام برسد اما میبایست به این نکته اشاره نمایم سایر شرکت ها و مجموعه های حوزه مس هم باید این برهه زمانی را مهم برشمرند و با توسعه سرمایه گذاری به هدف اولیه ۲۰۰ هزار تن کاتد مس خارج از چرخه تولید شرکت ملی صنایع مس ایران دست یابند. اینجانب با توجه به پتانسیل های موجود در ذخایر معدنی مس کشور در یک برنامه ریزی چند مرحله ای هدف اولیه ای که میتواند مجموع شرکت های حوزه مس به استثنا شرکت ملی مس ایران به آن دست یابند معادل ۲۰۰ هزار تن کاتد ارزیابی کرده ام که میتواند به عنوان هدف یک ماموریت جمعی تعریف و نسبت به تحقق آن در فضای هم افزایی همچون انجمن مس ایران سازماندهی و محقق گردد.
